Wat haal(de) jij uit deze (afgelopen) periode? Is deze tijd ergens goed voor?
Als mens word je gelukkig als je een bewijs krijgt dat je ERTOE DOET. En dat bewijs krijg je als je merkt dat je een zinvol en authentiek leven leidt. Maar hoe werkt dat als je te maken krijgt met heftige situaties als verlies, ontslag of deze rare coronaperiode? Geldt dat dan nog steeds? Het antwoord is JA. Een mens is in de kern enorm flexibel, alleen helpt het als je daar bewust een aantal stappen doorloopt.
De huidige coronaperiode raakt iedereen. We voelen dat de wereld is veranderd. We hopen dat dit tijdelijk is, maar zo voelt het niet en we realiseren ons dat de dingen in de toekomst anders zullen zijn. We zitten nu middenin de veranderingen en merken het verlies van het ‘oude’ normaal, we zijn bang voor de tol die we economisch betalen, en voelen het verlies van verbinding met anderen. Dit raakt ons allemaal. Toch zou deze periode ook ergens goed voor kunnen zijn…
Hoe kun je betekenis geven aan een rouwperiode in je leven?
In een interview met schrijver David Kessler in de Harvard Business review vergelijkt hij de huidige COVID-situatie met een rouwproces: eigenlijk is de hele wereld collectief in de rouw. Wanneer mensen worden geconfronteerd met verlies zijn er vijf fasen te herkennen die men doorloopt bij de verwerking. Deze 5 fasen, ooit beschreven door Psychiater Elisabeth Kübler-Ross, zijn herkenbaar in elke emotionele reactie op persoonlijke trauma en verandering.
Het begrijpen van de stadia van rouw is het begin van de verwerking. Maar rouwverwerking is geen lineair proces, dat je stap voor stap doorloopt. Bij iedereen verloopt het rouwproces anders. Sommige mensen slaan fasen over. Anderen blijven lang in één fase hangen of hernemen een eerdere fase. De vijf fasen zijn geen kaart, maar bieden wel houvast in deze onbekende periode. Kessler voegt er een zesde fase aan toe: betekenis geven. Deze raakt de kern van de filosofie van Authentiek leiderschap.
De uiteindelijke 6 fases van rouw
Laten we de fasen, inclusief de laatste eens op een rijtje zetten.
- Ontkenning: “dit virus heeft geen invloed op ons”
Ontkenning is een bewuste of onbewuste weigering om de realiteit onder ogen te zien. Het is een natuurlijke vorm van zelfbescherming. Het helpt om zelf te bepalen in welk tempo het verdriet wordt toegelaten. We laten niet meer binnen dan we aankunnen. In deze fase zegt men bijvoorbeeld: “dit virus heeft geen invloed op mij.”
- Woede: “Waarom overkomt mij dit?”
Als de waarheid tot iemand is doorgedrongen ontstaat er vaak boosheid. In deze periode zijn mensen meestal moeilijk benaderbaar. Het virus/de overheid zorgt ervoor dat mijn baan gevaar loopt en belemmert me in mijn activiteiten. Onder deze woede ligt pijn.
- Onderhandelen: ”Ik beloof een betere persoon te worden als…”
In deze fase probeert men te onderhandelen. Je belooft het één te doen als er iets anders tegenover staat. Je denkt bijvoorbeeld “Oké, als ik nou alleen met bekenden omga, is de kans klein dat ik het krijg, dus hoef ik me niet aan te passen, toch?”. Veelal is de hoop (op herstel) een grote drijfveer.
- Verdriet en depressie: “ik weet niet wanneer dit zal eindigen”
Wanneer men de realiteit begint te accepteren komen gevoelens van verdriet, spijt, angst en onzekerheid naar boven. Vaak dienen ook verliezen uit het verleden zich weer aan. Je kan behoefte hebben aan het steeds weer uiten van het verdriet.
- Acceptatie: “Dit is aan het gebeuren; Ik moet bedenken hoe ik verder moet gaan en stel mijn verwachtingen bij”
Als iemand voldoende tijd en vaak ook enige hulp heeft gehad om door de genoemde fasen te gaan begint men de realiteit te accepteren. Er komt berusting en men kan verwachtingen bijstellen en het verlies loslaten. Je geeft het verlies een plaats in het leven en gaat verder. In acceptatie ligt de kracht. Hierin vinden we controle: “Ik hoef niet hetzelfde te verdienen om gelukkig te zijn. Ik kan virtueel leren werken. Wat zou ik willen oppakken?”
- De 6e: Betekenisgeving aan het verlies is een extra fase die Kessler zelf toevoegt:
Door op zoek te gaan naar jouw (mogelijke) betekenis voor je omgeving, geef je je leven zin en voel je dat je ERTOE DOET. En ja, dat kan iedereen. Een handig middel is natuurlijk het definiëren van je Mission Statement en daarnaar proberen te leven, ook in slechte tijden.
Hoe geef je bijvoorbeeld betekenis aan deze coronaperiode?
Ga eens even terug; hoe zat het ook alweer? Leef je je missie nog na alles wat er de afgelopen maanden is gebeurd? Waar word je blij van? Wat is jouw kracht? Wat kom jij bijdragen in je werk en in je privéleven? Hoe doe je dat in deze periode, ook al heb je minder contact met anderen en is je werk veranderd? Stel dat deze situatie eigenlijk een boodschap voor je is, welke boodschap is dat dan? Betekent deze fase iets voor de keuzes die je maakt? Zijn er dingen die je vast wilt houden? Klopt je missie eigenlijk nog wel, misschien wil je ‘m aanscherpen? Hoe wil jij verder gaan met je leven? Ga even terug: hoe zat het ook alweer…
Nogmaals, een mens kan dit. We zijn enorm creatieve wezens. Soms moeten we ons dat zelf even herinneren.
PS: Mocht je hulp nodig hebben bij het definiëren van je zingeving, download dan de gratis tool die je helpt een goed Mission Statement te formuleren. (of lees deze blog ‘Hoe definieer ik een Missie?’)